'Qatar raakt gevoelige snaar', maar geen direct tekort aan vloeibaar gas in Europa

De energieminister van Qatar dreigde gisteren met het stopzetten van leveringen van vloeibaar gas (lng) aan de EU. Dat deed hij naar aanleiding van een nieuwe Europese wet waardoor bedrijven rekening moeten houden met misstanden zoals milieuvervuiling en uitbuiting. De houding van Qatar kan slecht uitpakken voor de Europese Unie, want het land levert een deel van het gas waar wij in de winter op rekenen om bijvoorbeeld huizen mee te verwarmen.

Toch heeft het dreigement geen onmiddellijke gevolgen voor de inwoners van Europa, zeggen verschillende energiedeskundigen tegen de NOS. Op de lange termijn zou Qatar kunnen besluiten om contracten voor de afname van lng niet te verlengen, maar de woorden van de minister zijn nu vooral een signaal aan Europa.

De Europese landen importeren de grondstof uit de hele wereld, zoals uit de Verenigde Staten, Afrikaanse landen als Algerije en zelfs nog een deel vanuit Rusland. Behalve uit Qatar komt er ook gas uit andere landen in het Midden-Oosten, zoals Oman.

We moeten het dreigement van de Qatarese minister wel serieus nemen, zeggen de deskundigen. Qatar is wereldwijd een van de grootste leveranciers van lng. Europese landen, waaronder Nederland, kunnen niet zomaar zonder. Veel industrieën en huishoudens zijn nog afhankelijk van gas.

"Wat willen we anders in de EU dan lng?", vraagt Jilles van den Beukel, verbonden aan het Haagse Centrum voor Strategische Studies (HCSS), zich af in het NOS Radio 1 Journaal. "Lng is steeds belangrijker geworden voor Europa nu Russisch gas is weggevallen. Qatar is voor de EU de tweede leverancier, na de VS. Het probleem voor de EU is: wat betreft de gassituatie hebben we geen poot om op staan."

Er is ook een keerzijde voor Qatar, zegt René Peters, energiespecialist bij onderzoeksbureau TNO. Het land is voor een groot deel economisch afhankelijk van de export van fossiele brandstoffen. Als er geen verkoop meer richting Europa gaat, moet er bijvoorbeeld in Azië meer worden verkocht. Ook wil Amerika meer gas verkopen aan de EU. "We zitten nog niet klem vanwege Qatar", zegt Peters.

Van den Beukel: "Het is handel die ze niet zomaar zullen stopzetten, daarvoor is de EU te belangrijk. Ze willen vooral een punt maken. Ze zijn in Qatar gevoelig voor opgeheven vingers vanuit de Europese Unie."

De financiële markten reageren nauwelijks op het dreigement van Qatar: de inkoopprijs op de gasmarkt is niet enorm toegenomen of hoger dan andere dagen. Dat komt doordat lng-contracten worden afgesloten voor de lange termijn: een periode van twintig jaar of langer.