Europese boeren behalen recordwinsten ondanks groeiende welvaartskloof
Key takeaways Recente gegevens onthullen recordwinsten voor Europese boeren, volgens het Informatienet inzake landbouwbedrijfsboekhoudingen van de Europese Commissie en Eurostat. Nader onderzoek brengt echter een groeiende welvaartskloof binnen de la
Key takeaways
- Europese boeren hebben recordwinsten behaald, maar een groeiende welvaartskloof binnen de sector verergert de economische problemen waarmee velen te maken hebben.
- Technologische vooruitgang begunstigt grootschalige productie, waardoor kleinere boerderijen gedwongen worden uit te breiden of de sector te verlaten.
- Boeren maken zich zorgen over de goedkopere import van landbouwproducten uit Zuid-Amerika en de toenemende handelsspanningen.
Recente gegevens onthullen recordwinsten voor Europese boeren, volgens het Informatienet inzake landbouwbedrijfsboekhoudingen van de Europese Commissie en Eurostat. Nader onderzoek brengt echter een groeiende welvaartskloof binnen de landbouw aan het licht, waardoor de economische problemen van veel boeren in het hele continent nog groter worden.
Deze financiële ongelijkheid, die de afgelopen vijftien jaar is verdubbeld, valt samen met een aanzienlijke daling van het aantal kleine boerenbedrijven, volgens de analyse van The Guardian. Een onderzoek dat in oktober 2024 werd gepubliceerd door een milieugroepering vat de hachelijke situatie waarin boeren zich bevinden treffend samen als “go big or go bust”. Dit uitdagende landbouwlandschap wordt gedreven door verschillende factoren, waaronder technologische vooruitgang die steeds meer in het voordeel is van grootschalige productie.
Ongelijkheid in de landbouw en technologische vooruitgang
Sebastian Lakner, een landbouweconoom aan de Universiteit van Rostock in Duitsland, beschrijft deze trend als een “technologische tredmolen” van productiviteit, die uiteindelijk kleinere boerderijen dwingt om uit te breiden of de sector te verlaten. Hij legt uit dat degenen die niet kunnen investeren in moderne apparatuur en innovatieve technologieën achterblijven. Coen van den Bighelaar, een melkveehouder uit Nederland met een familiebedrijf van 60 hectare, illustreert dit punt door te wijzen op de uitdagingen waarmee kleinere bedrijven worden geconfronteerd bij het invoeren van nieuwe emissiereductiemaatregelen.
Het rapport “The Various Causes of the Agricultural Crisis in Europe” van het Robert Schuman Instituut van februari 2024 onderstreept de groeiende spanning binnen de sector gedurende de jaren voorafgaand aan de recente opleving van protesten. In Nederland brak in juni 2022 een opstand uit tegen de plannen om de veestapel in te krimpen om de stikstofuitstoot te beperken, wat leidde tot de oprichting van de Boeren-Burger Beweging.
Boerenprotesten en handelsovereenkomsten
Boeren uiten hun bezorgdheid over de instroom van goedkopere landbouwproducten uit Zuid-Amerika, geproduceerd met pesticiden en chemicaliën die in Europa verboden zijn. Deze dreigende toestroom bedreigt de Franse landbouw, volgens Arnaud Rousseau, leider van de belangrijkste landbouwvakbond van Frankrijk, de FNSEA. Jordan Charransol, hoofd van de Jonge Landbouwers van Vaucluse, noemt de deal een “catastrofe voor de Franse landbouw”. De woede die binnen de Franse landbouwgemeenschap suddert, doet denken aan eerdere protesten in januari, toen bezorgdheid over Oekraïense import, brandstofsubsidies en de Mercosur-deal tot demonstraties leidde.
Het Schuman-rapport noemt verder stijgende dieselbelastingen, strenge milieuverplichtingen in het kader van de Green Deal van de Europese Unie en verzet tegen vrijhandelsovereenkomsten met Mercosur, Australië en Nieuw-Zeeland als factoren die bijdragen aan de ontevredenheid onder boeren. Eerder dit jaar braken protesten uit in Duitsland en Frankrijk, aangewakkerd door zorgen over dieselprijzen en Oekraïense import.
Politieke kapitalisatie en populistische politiek
Hoewel sommige grieven zijn aangepakt, zoals de kwestie van de brandstofsubsidies, blijven de onderliggende frustraties bestaan. Het huidige klimaat van ontevredenheid biedt populistische politici een kans om munt te slaan uit de zorgen van boeren. Zoals socioloog Matthias Quent al waarschuwde aan het begin van 2024, moeten boeren ervoor zorgen dat hun protesten niet worden gemanipuleerd door politieke agenda’s. De extreemrechtse partij Alternative für Deutschland (AfD) probeerde gebruik te maken van de protesten aan het begin van 2024, maar kreeg uiteindelijk zware tegenslagen te verduren bij de verkiezingen voor het Europees Parlement in juni, waaruit bleek dat de Duitse kiezers een duidelijke voorkeur hebben voor alternatieve politieke oplossingen.
Wil je toegang tot alle artikelen, geniet tijdelijk van onze promo en abonneer je hier!