NSC-leider Omtzigt ziet toekomst in kabinet, kritiek op 'polarisering door politiek'

NSC-leider Omtzigt heeft zelf niet overwogen om uit de coalitie met PVV, VVD en BBB te stappen, ondanks dat drie van zijn partijgenoten dat wel deden. Dat zei Omtzigt tijdens het tweede ledencongres van de partij in Nieuwegein.

"De bedoeling van een samenwerking is dat je hem doorzet", zei hij tijdens de persconferentie na afloop van zijn toespraak. "Voor mij is belangrijk dat we alle vier onze doelen kunnen bereiken. Dan heeft het kabinet echt zin." Hij onderschrijft de afspraken uit het coalitieakkoord, zei hij, en hij weet hoe belangrijk die zijn voor de andere drie partijen.

"Wij maken verschil", zei NSC-vicepremier Van Hijum tegen de leden. "We gaan vol energie door." Plaatsvervangend fractievoorzitter Van Vroonhoven, die de komende tijd met Omtzigt de taken verdeelt, toonde zich ook positief. "We zijn een belangrijke verbinder tussen de partijen aan de linkerkant en partijen aan de heel rechterkant."

Toon politieke debat

In het kabinet ontstond een week geleden een crisissituatie nadat NSC-staatssecretaris Achahbar in de ministerraad haar aftreden aankondigde. Deze week vertrokken vervolgens twee NSC-Kamerleden. De een noemde "discriminatie" als reden, de ander zag een toenemende "neiging om minderheden te beledigen".

Omtzigt veroordeelde het "ongekend antisemitische gedrag dat in Amsterdam is vertoond" na de wedstrijd Ajax-Maccabi Tel Aviv begin deze maand. Hij steunt het kabinetsbeleid "om de Joodse gemeenschap zich veilig te laten voelen in ons land". Hij is kritisch over de toon in het politieke debat, waarbij mensen "als groep weggezet worden en niet als individu gezien worden".

Zonder echte oplossingen kunnen woorden van politici een polariserend effect op de samenleving hebben "die de scheidslijnen in de samenleving vergroten", zei hij. "Dan beledig je elkaar om te beledigen. Dan schreeuw je het hardst om de krant, het nieuws en de sociale media te halen."

Op vragen van journalisten of hij doelde op zijn coalitiepartners PVV, VVD en BBB zei hij dat hij de politiek in het algemeen bedoelt.

Omtzigt sprak op het NSC-partijcongres van "keiharde omgangsvormen":

Een stemming over of NSC uit het kabinet moet stappen stond niet op het programma. Een kritisch NSC-lid kwam deze week wel met een motie hierover, maar die was volgens het bestuur niet in lijn met de partijreglementen.

In de wandelgangen was bij de leden weinig kritiek te horen op de beslissingen van NSC de laatste tijd. Zij hopen vooral dat de partij de kans krijgt om iets te bereiken in deze coalitie en zijn blij dat Omtzigt weer terug is om de partij bij elkaar te brengen.

Gelach in de zaal

De ongeveer 700 aanwezige leden uit het hele land stemden wel over veel andere moties. Die gingen over het bestuur, de organisatie en hoe de inspraak van de leden van de jonge partij wordt georganiseerd.

Zo lag er ook een motie van afkeuring voor tegen het partijbestuur vanwege de telling van digitale stemmen. Een lid merkte daarover op: "Ik dacht even op een PvdA-congres te zijn". Na gelach in de zaal vroeg de voorzitter of dat bedoeld was als compliment. "Nou, van mij uit niet!", zei het lid. De motie werd met overgrote meerderheid weggestemd.

Bij de stemmingen roerden veel leden met verstand van de procedures zich. Er waren flink wat ordevoorstellen; dat wil zeggen dat de leden het partijbestuur wilden corrigeren. "De enige congressen waarbij het altijd lekker rustig is, is bij de PVV, zal ik maar zeggen", grapte de voorzitter. De PVV heeft maar één lid, partijleider Wilders.

Moeilijke periode

In zijn toespraak dankte Omtzigt de leden en zijn echtgenote voor hun steun "in een best moeilijke periode". Samen met Van Vroonhoven gaat hij de taken verdelen. Het zal moeilijk voor hem worden toch niet alles tegelijk te gaan doen, zei hij. Hij was tijdens het hele congres aanwezig.

Dat de partijleider nog niet is hersteld van zijn burn-out, bleek bij de persconferentie na zijn toespraak. Omtzigt vond op enig moment dat hij voldoende vragen had beantwoord, maar daar dachten de journalisten anders over. Zij wilden de vragen kunnen stellen waar afgelopen woensdag, bij de terugkeer van Omtzigt in de Tweede Kamer, geen tijd voor was.

Omtzigt kwam na de protesterende geluiden van de aanwezige journalisten terug:

Ook D66, ChristenUnie en PvdA organiseerden vandaag ledenbijeenkomsten. D66-leider Jetten verwees naar Omtzigts opmerking dat "woorden de scheidslijnen in de samenleving kunnen vergroten". "Ik ben het met hem eens", zei Jetten in Den Bosch. "Maar hoe kun je de barrières doorbreken, als je eigen coalitie steeds weer grenzen overschrijdt? Meet niet met twee maten, en bestrijd antisemitisme niet met meer racisme."

"Ik hoop dat iedereen zijn campagnejasje al klaar heeft liggen", zei ChristenUnie-leider Bikker in Barneveld tegen haar leden. Serieuzer vertelde zij daarna over gesprekken die ze langs de lijn van het voetbalveld heeft. "Mensen verlangen naar de grote verhalen, een goede toekomst voor hun kinderen, waarnaar zijn we onderweg. Dan doet het pijn te zien dat de polarisatie van de afgelopen tijd het land niet verenigt." Bikker ziet dat als wereldwijd probleem, niet alleen van Nederland.

In Zwolle kwam de politieke ledenraad van de PvdA bij elkaar, waar de samenwerking met GroenLinks opnieuw werd bevestigd met een staande ovatie. Partijleider Timmermans uitte voor zijn achterban harde kritiek dat "dit land kan ten onder kan gaan" als kabinet en coalitie bevolkingsgroepen tegen elkaar op blijven zetten en "de sterkste schouders niet de zwaarste lasten dragen".