AI leidt tot dalende omzet bij vertalers: 'De tarieven kelderen'

Veel vertalers zien hun tarieven en opdrachten de afgelopen tijd flink dalen. Dit komt naar voren in een rondgang van de NOS. De tariefdaling komt vooral door de snelle ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie (AI).

Doordat klanten steeds vaker zelf teksten vertalen met bijvoorbeeld ChatGPT neemt niet alleen het aantal opdrachten af, maar gaat het bij de opdrachten die nog wel binnenkomen met toenemende mate om het controleren van dit soort 'machinevertalingen'. Dat betaalt bijna de helft minder terwijl het vaak minstens zoveel werk is, aldus vertalers.

"Binnen twee jaar is het echt heel hard gegaan", zegt vertaler Marianne van Amersfoort-Gerritsen. "De tarieven kelderen gewoon, met AI als grote boosdoener." Vertalen met kunstmatige intelligentie is (nog) niet op het niveau van menselijke vertalingen, waardoor er nog veel fouten uit teksten gehaald moeten worden. Maar door het gemak van bijvoorbeeld ChatGPT is de lat bij klanten wat lager komen te liggen.

"Klanten denken nu sneller dat het wel goed genoeg is bij bijvoorbeeld het vertalen van korte e-mails, ook als er fouten in staan," zegt vertaler Anouschka Schutte. "Een vertaler inschakelen wordt dan sneller als een te grote kostenpost gezien."

Vooral commerciële vertalers merken de tariefdaling. Zij krijgen veel opdrachten via vertaalbureaus, die fungeren als tussenpersoon tussen de klant en vertaler.

Vertalers vertellen dat ze door grote, internationale bureaus steeds vaker gevraagd worden om hun tarieven te verlagen. Velen gaven hier de afgelopen jaren al gehoor aan, bijvoorbeeld door te zakken van 12 naar 10 cent per woord. Nu wordt vertalers opnieuw gevraagd te zakken, naar 8 cent per woord. Dat gaat de meesten een stap te ver.

"Daar trok ik de grens", zegt vertaler Toby Houben. Het viel haar vorig jaar op dat ze maar de helft van haar normale aantal opdrachten kreeg. Toen ze aan de bel trok bij het vertaalbureau, werd haar geadviseerd haar tarief te verlagen. Hetzelfde gebeurde in juni opnieuw. Houben bleef toen bij haar oude tarief. "En dus krijg ik geen opdrachten meer van dat bureau."

Voor veel vertalers is 8 cent per woord niet genoeg om van rond te komen. Zelfs als er wordt uitgegaan van fulltime, gewone vertaalopdrachten. Bij het controleren van AI, dat nu dus steeds vaker voorkomt, liggen de tarieven aanzienlijk lager; tussen de 2 en 5 cent per woord.

Zo zag een vertaler Duits zijn omzet dit jaar hard afnemen en zijn opdrachten veranderen. Waar vijf jaar geleden nog 70 procent van zijn opdrachten uit 'gewoon' vertaalwerk bestond, is dit nu nog maar 18 procent. Tegelijkertijd steeg zijn percentage controleerwerk van machinevertalingen van 10 naar 60 procent.

"De tarieven zijn ook niet meegestegen met inflatie", zegt een andere vertaler tegen de NOS. "We worden dus vaak zelfs gevraagd of we ze willen verlagen, terwijl mijn energierekening wel een stuk hoger is geworden."

Kleine bureaus zitten door de prijsdalingen in een spagaat. "We willen scherpe prijzen om te concurreren, maar we willen ook een eerlijke prijs voor vertalers", legt Ingeborg Verduijn van vertaalbureau Tekom uit.

Vertaler Schutte, die ook lesgeeft over vertalen, vindt het moeilijk om nog voor de klas te staan. "Ik geloof namelijk niet dat die studenten nog een toekomst hebben." Ze is bezig zich om te laten omscholen, en ze is niet de enige. Zo begint een andere vertaler volgende week met een opleiding tot docent. "Ik vind het jammer, maar dat krijgt nu de hoogste prioriteit."

Er zijn ook vertalers die denken dat de opdrachten wel weer zullen aantrekken. "Ik heb wel het idee dat er een soort kentering gaat komen", zegt een van hen. "Iedereen experimenteert nu. Maar als ze merken dat het met AI nog helemaal niet goed leest, gaan klanten weer op zoek naar iemand die het zelf doet."

Daarnaast wordt AI door sommige vertalers ook omarmd. Zo is er een enkeling die met hulp van AI de omzet al wist te verhogen.

"AI is ook wel een hulpmiddel", zegt vertaler Marianne van Amersfoort-Gerritsen. "Je kunt sneller werken, maar kwaliteit afleveren kost nog altijd meer dan wat de gemiddelde klant wil betalen. De balans tussen AI en eerlijke tarieven moet nog gevonden worden."